[Cẩm nang hỏi đáp Triết học] Triết học của các triết gia Tiền Socrates – Câu 23 – 25.

Câu 23: Tư tưởng của các triết gia Tiền Socrates có gì mới?

Các triết gia Tiền Socrates tìm kiếm cách giải thích về các sự kiện và biến cố tự nhiên, thay vì tin tưởng vào cách giải thích mang tính thần thoại về các hành động của các thần để giải thích bản chất sự hiện hữu của chúng ta. Vì lối tiếp cận này, các nhà Tiền Socrates có thể được xem như những nhà khoa học Tây phương đầu tiên. Thậm chí là, ngày nay, nhiều lý thuyết của họ có vẻ có căn cứ so sánh được với khoa học đương thời.

Câu 24: Đâu là tư tưởng chính của các nhà Tiền Socrates?

Thales (624-545 TCN), Anaximander (610-545 TCN), và Anaximenes (580-500 TCN), cả ba đều từ thành Muletus, đã nghĩ rằng thế giới tự nhiên được tạo thành bởi một loại vật chất, như: nước, “vô hạn vô định,” hoặc không khí. (Từ ngữ ‘vô hạn vô định’ hầu chắc có nghĩa là một vật gì đó giống như cái mà chúng ta có ý nói bằng một cái gì đó vô giới hạn.) Pythagoras nghĩ rằng mọi sự được tạo nên bởi các con số. Điều này không có nghĩa là mọi sự được đặt trên nền toán học, như chúng ta có thể nghĩ như thế, nhưng đúng hơn, chính những con số là một vật thực sự vốn tồn tại trong mọi sự tồn tại. Heraclitus(540-480 TCN) ghi nhận rằng thế giới và các sự vật trong thế giới thì liên tục trong một dòng chảy, và ông tuyên bố rằng sự biến dịch [thay đổi] thì quan trọng hơn việc thế giới được tạo thành. Parmenides (515-450 TCN) nghĩ rằng sự biến dịch đòi hỏi mọi sự vật đi vào trong hiện hữu từ không tồn hữu [không tồn tại] (non-being), và vì lý do đó ông tin rằng sự biến dịch là bất khả hoặc không thực. Heraclitus và những nhà tư tưởng thành Miletus [gọi là Milesians] tin rằng chất liệu hoặc thực thể (substance) tạo nên thế giới không thể thay đổi, để giải thích sự thay đổi phải có một lượng những thực thể tạo nên thế giới.

Câu 25: Cuộc đối thoại giữa các triết gia Tiền Socrates bộc lộ gì về triết học của họ?

Triết học của các triết gia Tiền Socrates có thể được xem như một cuộc đối thoại trí thức quan trọng. Chúng ta có thể thấy sự phát triển có tính lịch sử về những ý tưởng của họ và một loại tiến trình trong tư tưởng vượt thời gian của họ, nếu chúng ta ít nhiều suy xét chúng trong trật tự theo thời gian. Một nguyên mẫu được phát triển khi mỗi thế hệ sinh viên kiểm tra cẩn thận và phê bình những ý tưởng của các thầy cô của họ, cũng như các địch thủ của các thầy cô họ. Kể từ thời Tiền Socrates, các triết gia đã suy nghĩ về các ý tưởng của các tiền nhân của họ và cố hoàn thiện hoặc bác bỏ chúng.

Chuyển ngữ: Nhóm Maiorica, Học viện Dòng Tên

Nguồn: Naomi Zack, Ph.D., The Handy PhilosOphy Answer Book, (Visible Ink Press, 2010), 12-13.